Waarom de Koningin Emma behouden moet blijven
Vlissingen, 12 juni 1933
Niet ieder verhaal begint groots. Deze historie begint met een klein berichtje in de Vlissingse Courant. Ga met de muis over de foto of tik er op (mobiel).
Hedenmorgen omstreeks 6 uur zijn alhier te water gelaten de stalen motorveerboten “Koningin Emma” en “Ooster-Schelde”
De Provincie Zeeland laat in 1933 drie nieuwe, identieke veerboten bouwen bij Scheepswerf De Schelde in Vlissingen. De Koningin Emma, Ooster-Schelde en Prins Willem 1.
Bestemd voor de secundaire veerdiensten in Zeeland, bijvoorbeeld de dienst tussen Terneuzen en Hoedekenskerke of de veerdienst tussen Katscheveer en Zierikzee.
Klassiek
De drie veerboten gebouwd in 1933 zijn zowel klassiek als modern. Het ontwerp borduurt voort op stoomschepen zoals de Luctor et Emergo (1915) en de Westerschelde (1905). Schepen gericht op het vervoer van passagiers, met ruime salons en fraaie versieringen, maar niet geschikt voor het overzetten van auto’s.
& modern
Modern aan de Koningin Emma en de zusterschepen is het autodek achterop, waarop ingespeeld werd op het groeiende autovervoer tussen de Zeeuwse eilanden. Daarnaast zijn het dieselschepen, zeer modern voor 1933.
Toen de Koningin Emma in de vaart kwam, had de PSD al drie moderne ‘kopladingsveerboten’ in de vaart genomen, het systeem wat we kennen tot 2003. Makkelijk de veerboot oprijden en aan de overkant via de andere kant weer verlaten.
De Koningin Emma werd ingezet op minder drukke veerdiensten, waar autovervoer niet het belangrijkste was. Het autodek was alleen bereikbaar via de zijkant, een ‘zijlader’ dus. Dit leverde wel wat gepuzzel op het autodek.
Veerdiensten jaren 30
De veerdienst Vlissingen-Breskens werd vanaf 1927 uitgevoerd met kopladingsveerboten. Op de rest van de veerdiensten werden ‘klassieke’ veerboten ingezet. De Koningin Emma en de zusterschepen werden ingezet op de veerdiensten Kortgene-Wolphaartsdijk-Katseveer-Zierikzee en Vlissingen-Terneuzen-Hoedekenskerke-Hansweert.
Hr. Ms. Hulpmijnenlegger II
De Op 4 september 1939 werd de Koningin Emma (Hr.Ms. Hulpmijnenlegger II) samen met de Prins Willem I (Hr.Ms. Hulpmijnenlegger I) gevorderd door de Koninklijke Marine. De lanceerinstallaties voor mijnen werden aangebracht door De Schelde, net als een verduisteringsinstallatie om onopvallend te kunnen opereren.
Engeland & Frankrijk verklaren Duitsland de oorlog, Nederland ziet voorlopig nog geen reden tot ongerustheid, laat premier De Geer weten op de radio. Diezelfde avond beginnen de hulpmijnenleggers met hun eerste geheime missie: de monding van de Westerschelde bezaaien met zeemijnen.
De Meidagen van 1940
De oorlog breekt uit en Franse soldaten helpen mee aan de verdediging van Zeeland. Tot de situatie niet meer te houden is. De Koningin Emma vaart dag en nacht op en neer tussen Vlissingen en Breskens om troepen over te zetten.
Op de achtergrond brandt Middelburg en de veerboten worden beschoten door Duitse jagers. PSD-kapitein J. Verdoorn omschreef het als volgt:
"Bij het binnenlopen van Vlissingen worden we door Duitse vliegtuigen onder vuur genomen. Het was angstwekkend! Er was een muur van vuur van ongeveer een kilometer lengte."
Tweede Wereldoorlog
De PSD-vloot doorstond de Meidagen slecht. Veel schepen zonken en gingen verloren, behalve de Koningin Emma en de Koningin Wilhelmina. Ze werden veelvuldig gebruikt om Duitse soldaten over te zetten zoals deze foto’s laten zien.
Dolle Dinsdag
Op Dolle Dinsdag in 1944 ging het gerucht dat de geallieerden bijna de grens hadden bereikt. De Zeeuwse NSB’ers zijn toen met de Emma de provincie uitgevlucht, met huisraad en al.
Wederopbouw
Luctor et Emergo – ik worstel en kom boven. Op de achtersteven van de Koningin Emma hing een Zeeuws wapenschild met deze spreuk. Het schild is tegenwoordig in beheer van PSDnet.nl.
Na de oorlog werd de Koningin Emma als eerste hersteld omdat het schip overal bruikbaar was en geen speciale aanlegsteigers nodig had.
Watersnoodramp 1953
De Koningin Emma werd na de oorlog voornamelijk ingezet tussen Terneuzen en Hoedekenskerke. Zo ook bij de Watersnoodramp waarbij een bemanningslid verdrinkt.
De verlenging (1955)
Om meer auto’s te kunnen vervoeren werd de Koningin Emma in 1955 flink verlengd, tot de huidige lengte. Ga met de muis over de tekening of tik er op (mobiel).
Deltawerken
Na de Watersnoodramp van 1953 werden in Zeeland de Deltawerken aangelegd. Autowegen over deze dammen vervingen de veerdiensten.
Zeelandbrug
De Koningin Emma raakt overbodig bij de PSD door de Zeelandbrug, overigens geen onderdeel van de Deltawerken. In 1965 vaart de Emma voor het laatst tussen Kats-Zierikzee.
Voor veel andere Zeeuwse veerdiensten was de Koningin Emma veel te klein geworden zoals je op deze foto kan zien. Het schip werd verkocht in 1968.
Dames van lichte zeden
De ‘Emma’ kwam in de jaren 70 in Rotterdam terecht en het werd een ‘plezierschip’ vol dames van lichte zeden. Maar niet voor lang.
Scheveningen
Na het ‘avontuurtje’ in Rotterdam ging de Koningin Emma varen als Estrella. Vanuit Scheveningen werden sportvistochten georganiseerd tot september 2020.
Terugvaart 31 maart 2021
PSDnet.nl zet zich in voor het behoud van cultureel erfgoed rond de verdwenen Zeeuwse veerdiensten. Na opheffing van de PSD werden de laatste veerboten verkocht en is in rap tempo alles gesloopt wat herinnerde aan de PSD. Daarom zijn we extra blij dat het gelukt is de Koningin Emma te behouden!
Aankomst Vlissingen 22 december 2021
Na een grondige restauratie bij Scheepswerf Reimerswaal in Vlissingen-Oost, keerde de Koningin Emma op 22 december 2021 terug in Vlissingen. De Emma heeft een ligplaats aan de Houtkade. Binnenkort opent Kloeg Collection een luxe hotel aan boord van het historische schip.