De Willemsdorp werd in 1930 gebouwd op Scheepswerf en Machinefabriek “De Biesbosch” in Dordrecht. Begin februari 1930 werd de kiel van de veerboot gelegd op de werf. C.M. van Wijngaarden uit Delft ontwierp de veerboot en oefende gedurende bouw ook het toezicht uit.
Uitleg Eenheden
Een losse eenheid staat gelijk aan een personenauto.
Het schip is de tweede in een serie van drie zusterschepen voor de veerdienst Moerdijk – Willemsdorp. Als voortstuwingsinstallatie werd de veerboot voorzien van een eveneens door de werf vervaardigde triple-expansie machine van 550 IPK en twee stoomketels, elk met 92m2 verwarmd oppervlakte. Nieuw voor die tijd waren de elektrische stuurmachines waardoor beide roeren beurtelings werden bewogen.
In dienst
Op 8 juli 1930 maakte de nieuwe Willemsdorp een eerste proeftocht op het Hollands Diep. Het stuursysteem beviel prima, blijkt uit verslag. In de Dordsche Kil werd nog een snelheidsproef uitgevoerd, de snelheid bedroeg gemiddeld 19,5 km/u.
In de zomer van 1930 werd de Willemsdorp in dienst genomen tussen Moerdijk en Willemsdorp. In tegenstelling tot bij de PSD, voer men hier vanaf 1 april 1933 dag en nacht door met afvaarten om het uur.
De Willemsdorp heeft zo’n 6 jaar gevaren op de veerdienst toen de Moerdijkbrug werd geopend in december 1936. De Nieuwe Tilburgsche Courant schreef op 2 december 1936 als onderschrift bij een foto van de Willemsdorp:
De veerboot ‘Willemsdorp’ wier diensten, na de officieele opening der nieuwe Moerdijkbrug, de vaste verbinding Noord-Zuid, overbodig zullen zijn geworden
Na de oorlog
Nadat de Moerdijkbrug in de oorlog vernield werd keerde veerboot in 1945 even terug in haar oude rol. Al snel werd de schade hersteld en raakte de Willemsdorp opnieuw werkloos. Het Rijk besloot de veerboot samen met de Dordrecht en de Moerdijk naar Zeeland te sturen om tussen Kruiningen-Perkpolder te varen.
Als tweede Moerdijkpont komt de Willemsdorp aan in Zeeland, na de Dordrecht. De Willemsdorp ligt van 4 maart tot 1 april 1948 bij de PSD-werkplaats om daarna te gaan varen op de dienst Kruiningen-Perkpolder. Op die veerdienst blijft de Willemsdorp ook varen, in de logboeken kunnen we geen vermeldingen vinden van inzet op Vlissingen-Breskens.
De vrijwilligers van PSDnet.nl staan klaar voor rondleidingen in Vlissingen.
1953
De PSD zette de Willemsdorp in tussen Kruiningen en Perkpolder. In Kruiningen sloeg het noodlot toe in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953. De veerboot sloeg door het dijkgat en belandde 1700 meter verder in de Kruiningerpolder. Op 19 februari werd de Willemsdorp door een aannemingsbedrijf uit de polder gesleept en naar De Schelde in Vlissingen gebracht voor herstel.
Van maart 1953 tot en met 3 september 1954 ligt de Willemsdorp voor herstel in Vlissingen. Daarna werd het schip reserveboot voor de PSD én de RTM voor de veerdiensten Kruiningen-Perkpolder en Zijpe-Anna Jacobapolder.
Zijpe
In 1959 werd de veerboot verkocht door het Rijk aan de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij. De RTM herdoopte de veerboot in april 1960 in Zijpe.
De winter van 1962/1963 was een zeer strenge. De veerboten hadden grote moeite om door te blijven varen. Hulp werd ingeroepen van sleepboten om te fungeren als ijsbrekers. De Zijpe voer tot 1972 samen met zusterschip Krammer tussen Zijpe en Anna Jacobapolder. In dat jaar ging de Krammer naar de sloop en werd de Zijpe opgekapt.
Verdieseling
Het betrof een ingrijpende verandering. Niet werden alleen de stoommachines vervangen door dieselmotoren, ook de gehele bovenbouw werd gesloopt. In de plaats daarvan kwam een nieuwe opstand met een enkel stuurhuis. De verbouwing kostte totaal 700.000 gulden. De helft werd door het Rijk betaald. Na de verbouwing voer de Zijpe nog door tot 1988. Toen kwam de Philipsdam gereed en werd de veerdienst overbodig. De RTM was toen al opgegaan in de ZWN, de vervoersmaatschappij voor Zuid-West Nederland.
De twee dieselmotoren (bouwjaar 1972) waren van het type 5KNL75/500 (375 PK) van Bolnes te Krimpen a/d Lek. De machines hadden de motornummers 3112 & 3119.
De laatste maanden kampte de ZWN met accuut personeelsgebrek te wijten aan het naderende einde van de veerdienst. Daarom werden twee ervaren gepensioneerde kapiteins ingezet om op de Zijpe te varen. Het ging om kapitein C. de Keijzer en Lieven Elvé. De eerste voer al sinds 1933 op de veerboten en het beviel hem prima weer een paar weken te varen.
Laatste vaart
Op 6 juli 1988 was het dan zover, om half vier ’s middags voer de Zijpe voor het laatst naar Anna Jacobapolder. De laatste veerdienst naar Schouwen-Duiveland was opgeheven. In september 1990 werd de Zijpe op inschrijving voor sloop verkocht. Op 7 september 1990 is de nieuwe eigenaar Stolk’s Handelsonderneming, een bekende sloper.
Van sloop komt het niet want op 18 februari 1991 koopt de vennootschap naar Belgisch recht, N.V. De Brandt uit Dendermonde (België) de Zijpe. De Belgen zagen nog wat in de veerboot voor eigen veerdiensten. In oktober 1991 was er sprake van dat de Zijpe zou gaan varen op de Schelde bij Antwerpen tussen Kruibeeke en Hoboken.
Van varen kwam het niet in Antwerpen en de Zijpe werd opgelegd in het Kattendijkedok. De veerboot bleef jarenlang wegroesten tot op een gegeven moment het gras en boompjes op het autodek groeiden.
Boompjes op het dek
In 2003 probeerde de Stichting Musea Bruinisse de Zijpe terug te halen naar Schouwen-Duiveland. Dit is één van de verschillende pogingen de veerboot te redden van de ondergang. Al vanaf de jaren 90 haalden regelmatig foto’s van de vergane Zijpe in Antwerpen de kranten.
Twee jaar later, zette W.J.J. Boot zich in voor het behoud van de Zijpe. De Antwerpse autoriteiten wilden voor het symbolische bedrag van één euro van de veerboot af. Het project kon op geen enkele wijze rekenen op een gemeentelijke bijdrag en ook een ligplaats was moeilijk te vinden aldus wethouder W. Renden.
In 2007 kwam de Zijpe op een andere manier in het nieuws. De oude veerboot kwam in de kijker bij duikliefhebbers die de voormalige veerboot wilden laten afzinken op tien meter diepte nabij Tholen. Rijkswaterstaat en de provincie stonden achter het plan van de NOB, de Nederlandse Onderwatersport Bond. Ook dit plan heeft het uiteindelijk niet gehaald omdat zich een andere koper meldde in Antwerpen die meer geld wilde betalen voor de veerboot.
Op 25 januari 2008 is de Zijpe in de haven van Antwerpen gezonken. Aangezien uit het schip daarna olie lekte besloten de autoriteiten het schip snel te bergen. De Zijpe was bijna verkocht aan een waterbouwkundig bedrijf dat het schip wilde inzetten voor werken op de Schelde.
Ondanks het feit dat de veerboot gezonken was, bleef het waterbouwkundige bedrijf, Hye uit Burcht, interesse hebben in de Zijpe. De berging zouden ze zelf uit gaan voeren. Het schip werd gelicht door de openingen af te dichten en lucht in de romp te pompen. Pas bij de derde poging lukte het voldoende drijvend vermogen te creëren.
Gezonken
Het lek in de romp was ongeveer 10cm groot, maar bleek genoeg om het schip te laten zinken. Na de berging heeft Hye alsnog de veerboot gekocht. Begin februari 2008 was de verwachting dat de veerboot nog dat jaar in de vaart kon komen bij Hye. Op 12 februari 2008 kwam het bericht dat de Zijpe alsnog gesloopt wordt. Hye kwam bij een nadere inspectie erachter dat de romp doorgeroest is en zag geen heil meer in de veerboot. Het vervangen van het plaatwerk bleek te kostbaar. Het bedrijf is precies één dag eigenaar geweest van de Zijpe.
Stuurhuis bewaard
Daarna is de Zijpe doorverkocht aan een scheepssloper in Hoboken. Hye wilde een schroef en een hoorn aan een museum schenken, maar daar is nooit wat van gekomen. Wel is de stuurhut van de Zijpe bewaard gebleven. Die staat voor het café-restaurant De Storm in Bruinisse en doet dienst als rookhok. Het stuurhuis is gered van de snijbrander bij de sloper in Hoboken.
Foto’s Moerdijkpont Willemsdorp
Bekijk alle Zeeuwse foto’s van de PSD-veerboot Willemsdorp (1930) op de fotopagina.
