Koningsplaat

De Koningsplaat heeft tussen 1940 en 1951 op huurbasis voor de Provinciale Stoombootdiensten gevaren. Het schip met een lengte van 34 meter werd in 1910 gebouwd op de werf van Bonn & Mees in Rotterdam.

De opdrachtgever was de Holland Amerika Lijn (HAL), die een tender nodig hadden om passagiers in Rotterdam te verschepen. Op 16 juni werd de Columbus te water gelaten en op 30 augustus overgedragen aan de HAL.

Holland Amerika Lijn

Als tender werd de Columbus voornamelijk ingezet tussen het Rotterdamse spoorwegsstation Maas – een stuk oosterlijker gelegen dan het Centraal Station – en de kade in Hoek van Holland. In november 1936 verkocht de HAL het schip aan de Nederlandse Stoomsleepdienst, voorheen P. Smit Jr. Het schip werd Koningsplaat gedoopt en gebruikt door Havendienst Spido, de rondvaarttak van de sleepdienst. Het schip werd ingezet als rondvaartboot in de Rotterdamse havens, maar bijvoorbeeld ook als veerboot op diensten in de haven.

De winter van 1940 was bijzonder streng, de Zeeuwse wateren waren in januari grotendeels dichtgevroren. Het uitvoeren van geregelde veerdiensten was dan ook moeilijk. Vooral de moderne kopladers ondervonden last van het ijs. Doordat deze schepen schroeven aan beide stevens hadden, was het lastig zonder schade door het ijs te breken. Een bijkomend probleem was de oorlogsdreiging. Defensie had namelijk twee zijladers gevorderd. De Provincie zocht naar een oplossing om het tekort aan schepen op te lossen.

De Koningsplaat in Zeeland

De oplossing werd gevonden in het zelf vorderen van een schip, namelijk de Koningsplaat van rondvaartrederij Spido uit Rotterdam. In de derde week van januari 1940 werd de Koningsplaat buitenom naar Vlissingen gevaren, waar het schip klaargestoomd werd voor inzet als veerboot. Hierna kwam het stoomschip ter vervanging van de Schouwen in dienst tussen Vlissingen en Terneuzen. De Koningsplaat vervoerde zelfs auto’s, werd met enige trots gemeld in de Zeeuwse pers.

Hoewel de Koningsplaat al voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Zeeland ingezet is, heeft de veerboot in de oorlog pas een belangrijke rol gespeeld. Na de Duitse inval en het vertrek van de Fransen uit Zeeland bleef er weinig over van de moderne Provinciale vloot. De Koningsplaat kon eind juni weer ingezet worden, ditmaal op de veerdienst tussen Terneuzen en Hoedekenskerke.

Op de dienst naar Terneuzen werd de Koningsplaat voor lange tijd ingelegd. Spido kreeg in 1941 een vergoeding van 50 gulden per dag voor het verhuren van hun schip. Aangezien in 1940 een deel van de PSD-vloot gesneuveld was in dienst van Defensie (bijvoorbeeld de Luctor et Emergo), werd dit bedrag aan huur betaald door het Rijk.

Gezonken

De Koningsplaat doorstond de oorlog grotendeels zonder problemen, pas bij de naderende bevrijding in 1944 ging het mis. Het schip werd tot zinken gebracht, volgens bronnen in Katscheveer. Sterke aanwijzingen zijn er dat dit echter in Hoedekenskerke was, zie onderstaande foto.

In juni 1945 werd in de PZC gemeld dat de Koningsplaat snel hersteld kon worden op een Rotterdamse werf en op het dekwerk na gerestaureerd was. Kennelijk was men lang bezig met het dekwerk, aangezien in november het schip nog steeds in Rotterdam was. De aanvoer van materialen stagneerde. Na herstel werd de Koningsplaat ingezet tussen Vlissingen en Breskens.

Al in januari 1946 kon het schip op het Westelijke Westerscheldeveer worden vervangen door de Koningin Emma. Een grote vooruitgang qua passagierscomfort, hoewel de Koningsplaat geprezen werd in de krant om de uitstekende zeewaardigheid. De naoorlogse periode kenmerkte zich door een ware stoelendans met veerboten, waardoor de Koningsplaat alsnog een groot deel van het jaar 1946 tussen Vlissingen en Breskens voer.

Tweede Spido-periode

Ook na de oorlog huurde de PSD dus de Koningsplaat. Pas in 1951 keerde het schip terug naar de Spido in Rotterdam. Het stoomschip werd uitgerust met een nieuwe dieselmotor. In de dagen na de Rampnacht van 1953 werd de Koningsplaat ingezet om evacuees te verschepen. Zo werd een tocht ondernomen naar ’s Gravendeel, waar 300 mensen konden worden opgehaald.

De Spido gebruikte de Koningsplaat in de jaren 50 ook weer als veerboot naar Pernis. Dit in beurten met andere schepen zoals de Nassauplaat of de Oranjeplaat. In de spits, wanneer veel werknemers naar of van Pernis kwamen, werden ze allemaal ingezet. Dit ging in ieder geval tot eind jaren 50 door. Daarnaast werden rondvaarten door de havens verzorgd met de Koningsplaat.

Woonboot en Amsterdams avontuur

Begin 1970 werd de Koningsplaat verkocht en Anita gedoopt. Het schip werd gebruikt voor rondvaarten op de IJssel. In 1972 werd de Anita omgebouwd tot woonboot te Nederhorst den Berg, een dorp aan de Vecht bij Amsterdam, maar niet voor lang. Tot 1979 is de voormalige tender nog een aantal keer van eigenaar gewisseld. In dat jaar werd het schip weer Columbus genoemd en ingezet voor Nikkessen & Kenter. Zij hebben de Columbus tot 1990 gebruikt voor tochten in Amsterdam.

Singapore?

In 1990 werd de Columbus verkocht aan Phoenix Offshore Ltd., in Singapore. Het schijnt dat de Columbus in het Aziatische land vaart als salonboot. Bewijzen – al dan niet recent – hebben ons nooit bereikt.

Foto’s Koningsplaat